د طالبانو د واکمنۍ د پيل په کليزه کې د افغانانو نيول او شړل

19/08/2025

د افغانانو نيول او شړل چې د آلمان د منلو ژمنه لري – د طالبانو د واکمنۍ د کليزې په درشل کې

اوسنی حالت – څه پېښ شوي؟

د سه‌شنبې نه تر جمعې پورې لږ تر لږه ۴۵۰ افغان پناه غوښتونکي چې د آلمان د منلو ژمنه یې لرله، د GIZ له استوګنځایونو څخه په اسلام‌اباد کې ونيول شول.
د آلمان د بهرنيو چارو وزارت د حکومت په خبري ناسته کې وويل چې ۲۱۱ تنه بېرته افغانستان ته شړل شوي دي.
همدارنګه د بهرنيو چارو وزارت په وينا، شاوخوا ۲۴۵ تنه د يکشنبې په ورځ د حاجي له شړنيز کمپ څخه خوشې شول او اوس د GIZ په استوګنځایونو کې په پېښور کې مېشت دي.
په پېښور کې اوس مهال شاوخوا ۳۰۰ – ۴۰۰ تنه د GIZ په استوګنځایونو کې اوسي. دا ټول کسان له وړاندې په حاجي کمپ کې ثبت شوي دي. که د پاکستان حکومت نيونې او شړنې پېښور ته وغځوي، کېدای شي دغه کسان بې له دې چې بېرته کمپ ته يوړل شي، سمدستي وشړل شي – دا به د سفارت د مداخلې امکانات په جدي ډول محدود کړي.
د پاکستان حکومت مخکې اعلان کړی چې له د سپتمبر لومړۍ نېټې څخه به نيونې او شړنې، چې تر اوسه يوازې د پلازمېنې په سيمه (ICT) پورې محدودې وې، ټول هېواد ته وغځوي.
اوسمهال د GIZ له استوګنځایونو څخه نيونې ځنډول شوي، خو ښايي يوازې د سپتمبر تر لومړيو يا منځ پورې. وروسته څه کېږي روښانه نه ده.
راپورونه شته چې پاکستاني چارواکو پر پناه غوښتونکو تاوتريخوالی کړی دی. ښځو ويلي چې دوی او ماشومان يې وهل شوي دي، ځينې وخت د لرګيو او چړو په وسيله.

د شړل شويو حالت په افغانستان کې

دغه کسان بې له پاسپورتونو شړل شوي دي، ځکه چې لا هم د آلمان په سفارت کې دي.
په افغانستان کې د آلمان د حکومت په غوښتنه هڅه کېږي چې دغه کسان په ګډه د خوندي کورونو (Safehouses) کې ځای پر ځای شي.
د نژدې ۲۳۰۰ کسانو له ډلې چې د آلمان د منلو ژمنه لري، زياتره يې ښځې او ماشومان دي.
په دوی کې ډېرې يوازې تګ کړې ښځې بې له محرم هم شاملې دي.
ځکه چې د نيولو پر مهال خلکو ته وخت ور نه کړل شو چې سامانونه يې ټول کړي يا يې له ځانه سره يوسي، ډېرې ښځې د طالبانو د قوانينو مطابق جامې نه لري. که بې له حجاب له استوګنځای ووځي، سملاسي نيول کېږي. له همدې امله له استوګنځای څخه نشي وتلی او ان د پاکوالي وسايل هم نه لري.
د کورنيو د جلا کېدو له امله ځينې کوچنيان/انجلۍ پرته له خپلو مور او پلار په افغانستان کې پاتې شوي دي. دوی ډېر زيان منونکي دي او بايد هر څومره ژر بېرته پاکستان ته راوستل شي.

د حقوقي دعوو لرونکي کسان

تر اوسه لږ تر لږه ۲۰ مثبتې عاجلې پرېکړې د برلين د اداري محکمې لخوا شوې دي چې څرګندوي د آلمان د منلو ژمنې قانوناً الزام‌آور دي او بايد سمدستي عمل وشي.
هغه کورنۍ هم نيول شوي چې د همدې مثبتو پرېکړو لاندې راځي.
د دې وضعيت مسووليت د آلمان پر فدرالي حکومت دی چې سره له ژمنو په پارلمان او د محکمې پرېکړو، بيا هم تيار نه دی چې ژمن شوي ويزې ورکړي.
د چټکې وتنې پر ځای، د آلمان حکومت په تېره اوونۍ کې استدلال کاوه چې خطر نشته او خلک بايد د شړل کېدو وېره ونه لري.
حکومت په ډېرو قضيو کې د برلين د مثبتو پرېکړو پر وړاندې لوړې محکمې ته شکايت کړی، خو اوس په ځينو قضيو کې د ښکاره بې پايلې والي له امله بېرته اخيستل شوی دی.
خو بيا هم د دغو اوږدو شکايتونو له امله ډېر وخت له لاسه وتلی دی.

وروسته څه کېږي؟

د آلمان حکومت تراوسه نه ده روښانه کړې چې څنګه به له پاتې وخت څخه تر د پاکستان د ضرب‌الاجل پايه ګټه واخلي، څو د ويزې بهير او د خلکو وتنه تنظيم کړي. همدارنګه هېڅ څرګندونې نه دي شوي چې څنګه به د دغو کسانو امنيت خوندي شي او له د سپتمبر له لومړۍ نېټې پيلېدونکو ټول‌هېواديزو شړنو وساتل شي.
وېره شته چې په راتلونکو ورځو کې به ډېرې د منلو ژمنې لغوه شي. د §22 لاندې ژمنې د اړوندو وزارتونو په رضايت (د دفاع/همکارۍ وزارت د محلي کارکوونکو لپاره؛ د بهرنيو چارو وزارت د بشري حقونو ليست او د پل پروګرام لپاره) بې له رسمي بهير لغوه کېدای شي – چې نژدې نيمايي کسان اغېزمنوي.
د ۲۸ مې نېټې پورې وېش داسې دی: ۳۲۰ تنه د محلي کارکوونکو له پروسې (OKV)، شاوخوا ۷۰ تنه د بشري حقونو له ليست (MRL)، ۷۷۰ تنه د پل پروګرام (ÜBP) او شاوخوا ۱۲۵۰ تنه د فدرالي منلو پروګرام (BAP).
په د فدرالي منلو پروګرام کې د لغوه کولو په رسمي بهير کې، د آلمان حکومت د اعتراض موده له ۴ اوونیو نه ۲ اوونیو (تر ټولو لږ ممکن) ته راکمه کړې ده.
د GIZ قراردادونه چې په پاکستان کې د استوګنې لپاره دي، د ۳۰ سپتمبر په نېټه پای ته رسېږي او تراوسه د غځولو ضمانت نه دی ورکړل شوی.
د پناه غوښتونکو د عاجل خطر له امله د جمعې په ورځ پر آلمان حکومت جنايي دعوه ثبت شوه. دا د ۸KM د وکيلانو د حقوقي نظر پر بنسټ ده چې د ۸ جولای ۲۰۲۵ نېټې دی، د Pro Asyl او د محلي کارکوونکو د ملاتړ شبکې په غوښتنه جوړ شوی.